Vào ngày 26 tháng 11 năm 2019, Ủy ban thứ hai của khóa họp thứ 74 của Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ) đã thông qua nghị quyết chỉ định ngày 7 tháng 9 là “Ngày quốc tế không khí sạch cho bầu trời xanh” .
Nghị quyết nhấn mạnh tầm quan trọng và nhu cầu cấp thiết của việc nâng cao nhận thức cộng đồng ở tất cả các cấp và thúc đẩy và tạo điều kiện cho các hành động cải thiện chất lượng không khí.
Ô nhiễm không khí là nguyên nhân lớn nhất gây ra gánh nặng bệnh tật từ môi trường, và là một trong những nguyên nhân chính có thể tránh được của tử vong và bệnh tật trên toàn cầu. 99% dân số thế giới hiện đang hít thở không khí ô nhiễm, WHO cảnh báo. 7 triệu người chết mỗi năm do ô nhiễm không khí, với 90% trong số đó ở các nước có thu nhập thấp và trung bình (WHO, Lancet Planetary Health )
Ngày Quốc tế không khí sạch vì bầu trời xanh lần thứ ba sẽ được tổ chức vào ngày 7 tháng 9 năm 2022, với chủ đề ‘Không khí chúng ta chia sẻ’. Nó tập trung vào tính chất xuyên biên giới của ô nhiễm không khí nêu bật nhu cầu về trách nhiệm tập thể và hành động tập thể.
Ô nhiễm không khí không có biên giới quốc gia và đang lan tràn. Hơn nữa, nó có mối tương quan chặt chẽ với các cuộc khủng hoảng toàn cầu khác như biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học, các dạng ô nhiễm khác, bình đẳng xã hội và giới cũng như phát triển kinh tế.
Một số chất gây ô nhiễm không khí, chẳng hạn như carbon đen, mêtan và ôzôn ở tầng mặt đất, cũng là những chất gây ô nhiễm khí hậu (SLCP) trong thời gian ngắn và là nguyên nhân gây ra một phần đáng kể các ca tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí, cũng như tác động đến mùa màng và do đó là an ninh lương thực toàn cầu. Biến đổi khí hậu có mối liên hệ chặt chẽ với ô nhiễm không khí, trong đó không thể giải quyết một vấn đề mà không giải quyết vấn đề kia, một cách tiếp cận tổng hợp để giải quyết cả hai có thể mang lại những đồng lợi ích đáng kể. Đến năm 2050, chúng ta có thể giảm một nửa thiệt hại mùa màng trên toàn cầu do các chất ô nhiễm này gây ra bằng cách giảm phát thải khí mê-tan, một thành phần trong quá trình hình thành ozone tầng đối lưu, một chất gây ô nhiễm không khí và khí nhà kính quan trọng, có khả năng tiết kiệm từ 4 đến 33 tỷ USD.
Sự cần thiết phải nâng cao nhận thức về vấn đề, tác động và giải pháp đối với ô nhiễm không khí; thu thập và chia sẻ dữ liệu, nghiên cứu và thực tiễn tốt nhất cũng như tăng cường hợp tác quốc tế và khu vực để thực hiện hiệu quả chưa bao giờ lớn hơn thế.
Nhung Nguyễn tổng hợp
Nguồn UNEP
