Cho đến nay Trung Quốc được biết đến như một ví dụ thành công nhất trong việc thực hiện các kế hoạch hành động không khí sạch để cải thiện chất lượng không khí nhờ hàng loạt các biện pháp đồng bộ và quyết liệt. Dưới góc nhìn của khoa học, các tác động tích cực đó đã được chứng minh và lượng hóa cụ thể.
Một loạt các biện pháp kiểm soát ô nhiễm không khí được áp dụng
Một loạt các biện pháp kiểm soát ô nhiễm không khí đã được áp dụng từ cuối năm 1990. Những chính sách quan trọng nhất liên quan đến việc tái cấu trúc hệ thống năng lượng và phát thải từ phương tiện giao thông. Do hoạt động đốt than là một nguồn ô nhiễm không khí chính của Bắc Kinh, nhiều hoạt động can thiệp đã được thực hiện để giảm phát thải khí thải từ nguồn này.
Những hoạt động can thiệp bao gồm: trang bị/nâng cấp thiết bị xử lý SO2, chuyển đổi nhiên liệu từ than sang khí trong khu vực đô thị, trang bị/nâng cấp thiết bị xử lý NOx cho các nhà máy nhiệt điện từ 2005, giảm gần 11 triệu tấn than đốt cho tới năm 2017, cải tiến lò hơi đốt than và các tòa nhà một tầng cũ ở vùng lõi vào giữa những năm 2000. Cho tới cuối năm 2017, các lò hơi đốt than có công suất dưới 7 MW trong toàn thành phố và các lò hơi (đốt than) có công suất dưới 25 MW được cơ bản loại bỏ trong các khu vực đô thị; không còn hoạt động đốt than ở trong hoạt động công nghiệp, và đốt than dân dụng ở vùng lõi 6 quận và các đồng bằng phía nam.
Chính sách “vùng không than” vào năm 2017 được gợi ý là đóng vai trò chính trong việc giảm ô nhiễm không khí ở Bắc Kinh. Một loạt các tiêu chuẩn xả thải và nhiên liệu với các xe động cơ xăng hạng nhẹ và động cơ diesel hạng nặng đã được áp dụng ở Bắc Kinh từ 2008-2017.
Hơn nữa, các chính sách kiểm soát toàn diện cũng như việc quản lý giao thông tăng cường từ năm 2008 như là hạn chế lái xe khách hạng nhẹ 1 lần trong tuần, trợ giá cho việc loại bỏ xe nhãn vàng, hạn chế xe ngày chẵn lẽ như một biện pháp tạm thời (được thực hiện). Đến cuối năm 2017, tiêu chuẩn xả thải và nhiên liệu chặt chẽ nhất cho các phương tiện giao thông đã được áp dụng và tất cả các xe nhãn vàng đã được loại bỏ. Các biện pháp này đã giúp cắt giảm 36-43% nồng độ PM2.5 vào năm 2017 và 2018 so với năm 2013.
Những thay đổi thực sự trong thành phần bụi dưới tác động của các hành động không khí sạch
Chính quyền Bắc Kinh đã thực hiện một số kế hoạch hành động về không khí sạch để cải thiện chất lượng không khí trong 10 năm qua, góp phần làm thay đổi nồng độ các hạt mịn và thành phần của chúng. Tuy nhiên, việc định lượng các tác động của những biện pháp can thiệp này là một thách thức vì khí tượng học che giấu những thay đổi thực sự về nồng độ quan sát được. Ở đây, chúng tôi đã áp dụng một kỹ thuật máy học để tách tác động của khí tượng và đánh giá những thay đổi trong hóa học của PM1 không chịu nhiệt (vật chất dạng hạt nhỏ hơn 1 μm) vào mùa đông 2007, 2016 và 2017 do các hành động không khí sạch. Nồng độ khối lượng quan sát được của PM1 là 74,6, 90,2 và 36,1 μg.m –3 trong ba mùa đông, trong khi nồng độ phong hóa là 74,2, 78,7 và 46,3 μg.m–3 , tương ứng. Nồng độ phong hóa của PM1 , chất hữu cơ, sunfat, amoni, clorua, SO2 , NO2 và CO giảm xuống −38, −46, −59, −24, −51, −89, −16 và −52% năm 2017 so với năm 2007. Ngược lại, nồng độ nitrat bị phong hóa tăng 4%. Kết quả của chúng tôi chỉ ra rằng các hoạt động không khí sạch được thực hiện trong năm 2017 đã có hiệu quả cao trong việc giảm nồng độ xung quanh của các chất hữu cơ SO2 , CO và PM1 , sunfat, amoni và clorua, nhưng việc kiểm soát nitrat và các chất hữu cơ PM1 vẫn là một thách thức lớn.
Nhung Nguyễn tóm tắt
Nguồn TS.Vũ Tuân, Đại học Hoàng gia London
